Moko Tobi 13

Vyé nonm-lasa ké pasé tout swaré la,

Alèz an mitan foul moun sizé,

Ka rakonté istwa alawoulib,

Adan kadans an poézi.

I pou déklaré lavi, dépi an koumansman,

Lèmonn an tan lontan, sila nou ka vwè jòdi.

Èvè balan é gran lèspri,

Kon labé ki ka dékatyé Labib,

Menm mannyè mitoloji grèk yé,

I ké ouvè sigré mistikrik lasa.

“Lè Yaya-Zanbi té kréyé linivè,

Ki té on kalbas dlo san kwen san fon,

I plasé lavi an Panrasin,

Koté lézòt pan ka kontré.

Asi on Mòn-Konstan plat, I plasé on jaden ;

Wouziné pa siren, é on koulé-dlo an kat,

Plas-la té kon joupa sakré,

Pou on wa épi on renn kafrin.

Yo té anbasadè pou tout nasyon,

Mé yo pèd kouwòn a-yo yon jou malè.

Vèjé-la té koté solèy ka lévé

Adan on péyi yo nonmé Pandou ;

An mitan té ni on gran figé,

Épi on fomajé pli ho.

Toulé dé té ka bay fwi, (sé té an tan lontan),

Figé té byen tantan, magré i té défandi.

Wa-la é renn-la pran on so,

Davwa mové fwi-la yo mòdé.

Dépi sa, figé modi pou toujou,

É lèspri fè kaz an fomajé sakré.

Konsa Yaya mété dé moun-la déyò,

Divizé Panzokò é Panlèspri ;

Aprésa i séré Panrasin,

Mé i kité on pòt douvan

Kilès on Mo ka ouvè, on Lokans ki kaché :

Chimen ki Vérité, on Wa ki Anbasadè.

Sé jenn-la té kontré’y souvan,

Pawòl a-y woté yo an famin.

I té Fomajé-la ki té ni fwi,

Ki lè ou manjé yo ou pa pou mò.

Nan koumansman, an péyi Jaden Pandou,

Chak kréyati té byen réprézanté.

Tit a-yo té Konpè é Konmè,

É yo té ka palé kon Lézòm.

Mé bétiz a Nonm é Fanm, ki té sèl wa é renn,

Pòté yo tout dévenn, tankon pwazon san diktanm,

Fèy-hazyé a pèp Grès é Ròm.

Tout biten té yonn : onsèl grantè,

Onsèl gran lanmè anba on syèl blé.

Manjé pou tout moun. Pa té ni pyès jalou.

Malérèzman, on bann zayal pa té dakò

Sèvi lézòm ki té pli fèb ki yo.

Dézòd pran an Joupa a Yaya,

Kifè I jété yo déyò.

Yo déboulé Panfétay, ranfalé kotésit,

Parèy bann parazit, pou yo mizè sé travay.

Sé yo ki dawal a lanmò

Kilès ka kaché an fènwè-la :

Zonbi, folèt, lèspri é bannélo.

Pérézité pou tout, san pwenn métafò.

On lagè pri antrè zayal é dawal.

Chèf larmé, Yabanza kont Wabaka,

Gajé tout akokit pou chwazi,

Adan gran batay san kanpo.

Yonndé tan fini pasé, bann dawal pòté ganm

Pou dousiné madanm, é trapé zanfan apré.

Sé zanfan-lasa té bòsko,

Ka fè méchansté kon pa tini.

Hokò kon gòlèt, voras kon véra,

Lavi asi latè té on bakannal.

Papa a-yo té on bann zayal tonbé,

Kilès mofwazé adan on kò lèd.

Sé zanfan-lasa pa té pou fèt,

É anplis, yo ka fè déga.

Yaya té ni bon lapenn, i té ni pou aji ;

Pou tout biten détwi, I ouvè onpil fontenn.

Dlo vòltijé dépi anba,

Adan lavalas é van tanpèt.

Pasé san milyon Gran-Basen dlo tyèd,

Anni kouvè tousa Yaya té kréyé.

Pou mové dousin yo té fè èvè fanm,

Yaya bay lòd mèt bann dawal an chenn

Adan on malmodi Tou-a-Dyab.

I ja fouyé on Gèl-Gran-Gouf,

Ki plen èvè wòch-difé, ki pa an bò-d’lanmè,

An mitan on Granfon, kilès pa konnèt limyè,

Parèy on vòlkan lodè souf.

Konsa Yaya paré on gran tab,

Anlè on bèl Mòn-Konstan chak simenn,

É I envité lézòm pou manjé ansanm.

Sèlman, Panzokò tonbé anba nwèsè,

An menm balan nonm é fanm pitité.

Panmi yo, yonn lévé kon gran chèf,

Non a-y sé té Misyé Louwa.

Lenbé a jaden Pandou, kilès té disparèt,

Fè i trapé an tèt, on lidé a moun fou :

On bitasyon an mitan bwa,

On kaz hotéba pou sèvi’y fyèf.

Anlè on mòn nonm-la vlé dominé,

Tout biten ka alé vini ‘si latè.

Misyé Louwa vini rich é two fawo.

Akòz domèstik pou tann é konprann,

Zannimo pou tousa ki bizwen,

Boug-la kwè i té wa pou vré.

Èvè manni koumandè, i fòsé moun sèvi’y.

Jistan ladévenn pri’y, lè i tonbé an mizè.

Tout konpè bèt té ka palé

Mé pli sirè-la sé té Lapen.

Jistan jòdi-jou, i rété on léjann,

Ka kouyonné Louwa, moun, é zannimo.

Apré tan a Louwa, on gason lévé.

Pòv é òflen, Ti-Jan té débouya

Adan sa ki té fo’y pou byen viv.

Moun di : “Débouya pa péché”,

Dépi an moman-lasa, piskè Yaya fè’y gras.

San fè moun mové kras, Ti-Jan divini gwo bra :

On nonm yo té ka rèspèkté,

Richès kon tilili, kon pyé-zoliv.

Non a-y grafigné adan tout mémwa,

On brafò ki planté adan on Vèjé.

Tan pasé, milyé karenm é livènaj,

Bann dawal fè kaz anlè Mòn-Piton,

Afòs yo té jalou Mòn-Konstan.

Wabaka té chayé Tobi,

Koté joupa a-y pozé, on mòn pikan kon flèch,

Pan a kilès ni brèch, é san rivyè ka koulé.

Wòb a-y ka wouziné lapli,

Davwa bèlté a-y sé fo-sanblan.

Pa ni asé plas pou pou popilasyon,

Pou lézòm mawon apré tan lèsklavaj.

Sé pou sa Wabaka é kòdarèl a-y,

Ka chèché plas pou rété ankachèt.

Wabaka, Wadongwé, Wazobèl,

Wabadon, èvè Wambala,

Wabouya, é Wakali : yo sé sèt prens dawal,

Kilès té sèt zétwal, ki té adan Lé-Galri,

Nan Létan-Nwè é Mòn-Rita,

La yo dòmi é bwè siwo-myèl.

Tout sé koté-la chak nasyon konnèt,

Pas alawonn péyi-la, yo-chak ni ta-y.

Lè Yaya té souklé fondòk Panzokò,

I té kasé grantè-la an mòso ;

I lévé Aichi kon galèt,

Won tankon kalbas a latè,

Mé plat kon mòn a Pandou, an wayòm pou lapé.

Sé on modèl i yé, pou tout nasyon alantou.

Sizé kon renn anlè lanmè,

An domenn a-Y ni onsèl ki mèt.

I voyé Tobi, Nawòl é Édo,

Pou bat on lagè èvè kanmarad brafò.

Alè, fo sav lè zòt jwenn Yaya-Zanbi,

Zòt pou kapab tann zannimo palé,

Kon lè Tobi té kontré Manglous,

Toutrèl, Mòlòkòy é Lapen.

Zòt ké vwè onpil lèspri, ki mové é ki bon,

Konnèt twa dimansyon anba Fomajé-Lavi.

Zòt ké èspéré landèmen,

Ké lité pou bwè on dlo Lé-Sous,

Kilès ka sòti Mòn-Konstan an sigré :

An mitan Mari-Galant i ka pran vi.

Aprézan, zòt ki sé on pèp miganné,

Zòt pou sèvi kat koulè kon drapo,

Kilès ka miwaté nanm a-zòt,

Épi tout tradisyon an lyannaj.

Blan é nwè ké ziwondèl, é trapé akòdans ;

Wouj é jòn an alyans, ké on flanm koulè kannèl.

Tout Galant ké ni on bagaj,

É yo ké baké abò on kannòt,

Pou travèsé Siyon-Mousach a-yo,

Ki sé lavi adan on kalbas fèmé.”